Оюутолгойн нийтийн сонсгол: Үр дүн ба ард иргэдэд үзүүлэх бодит ашиг

2025-12-15 14:46:00

Оюутолгой төслийг тойрсон маргаан, үл ойлголцол олон жилийн турш Монголын нийгэм, улс төрийн анхаарлын төвд байсаар ирсэн. Үүнтэй холбоотойгоор УИХ-аас зохион байгуулсан Оюутолгойн нийтийн сонсгол нь төслийн гэрээ, санхүүжилт, өр зээл, ашиг хүртэх нөхцөл, байгаль орчны асуудлыг олон нийтэд нээлттэй, ил тод хэлэлцсэн чухал үйл явдал болов.

Энэхүү сонсгол нь “Оюутолгой Монголд ашигтай юу?” гэсэн асуултад бодит баримт, мэдээлэлд тулгуурлан хариу хайсан анхны томоохон оролдлого байлаа.

Сонсголын үеэр хөндөгдсөн гол асуудлууд

Нийтийн сонсголын явцад дараах гол сэдвүүдийг төвлөрүүлэн авч үзсэн.

• Оюутолгойн хөрөнгө оруулалтын гэрээ, нэмэлт өөрчлөлтүүд Монгол Улсын эрх ашигт хэр нийцэж байгаа эсэх

• Монголын талын 34 хувийн эзэмшлийн бодит үр ашиг, ногдол ашиг хүртэх боломж

• Төслийн санхүүжилт, хуримтлагдсан өр зээлийн бүтэц

• Татвар, төлбөр, хураамжийн бодит орлого

• Байгаль орчин, ус ашиглалт, орон нутгийн нийгэмд үзүүлж буй нөлөө

• Тухайн үеийн шийдвэр гаргасан албан тушаалтнуудын хариуцлагын асуудал

Эдгээрийг баримт, гэрээ, тайлан, мэргэжилтнүүдийн мэдүүлэгт тулгуурлан олон нийтэд ил болгосон нь сонсголын хамгийн чухал ач холбогдол байв.

1. Ил тод байдал бодитоор нэмэгдэв

Сонсголын үр дүнд өмнө нь хязгаарлагдмал хүрээнд яригддаг байсан олон гэрээ, санхүүгийн мэдээлэл, шийдвэр гаргалтын түүх олон нийтэд нээлттэй боллоо. Энэ нь төр, компани хоёрын хоорондын харилцааг иргэд хянах боломжийг нэмэгдүүлсэн чухал алхам байв.

2. Гэрээний сул талууд тодорхой болов

Сонсголын явцад одоогийн гэрээ Монгол Улсад урт хугацаанд ашиг багатай, харин хөрөнгө оруулагч талд илүү давуу нөхцөл бүрдүүлсэн байж болзошгүй нь илүү тодорхой харагдсан. Ялангуяа өрийн дарамттай холбоотойгоор Монголын тал ойрын хугацаанд ногдол ашиг хүртэх боломж хязгаарлагдмал байгааг олон нийт ойлгож эхэлсэн.

3. Хариуцлагын асуудал яригдав

Төслийн анхны болон дараагийн хэлэлцээрүүдэд оролцсон албан тушаалтнуудын шийдвэрийг эргэн харах, цаашид ийм хэмжээний стратегийн орд газартай холбоотой шийдвэрийг илүү хяналттай, хариуцлагатай гаргах шаардлагатайг сонсгол онцолсон.

Ард иргэдэд ямар ашигтай вэ?

Нийтийн сонсгол нь иргэд төрийн шийдвэрийг асууж, хянаж болдгийг бодитоор харууллаа. Цаашид томоохон уул уурхайн төслүүдийг хаалттай бус, олон нийтийн хяналт дор хэлэлцэх жишиг тогтох үндэс тавигдав.

Урт хугацаанд эдийн засгийн өгөөж нэмэгдэх боломж

Сонсголын дараа гэрээ, хууль эрх зүйн орчныг сайжруулах, Монголын талын ашиг сонирхлыг хамгаалах хэлэлцээ хийх улс төрийн болон нийгмийн шаардлага нэмэгдсэн. Хэрэв энэ нь бодит өөрчлөлт болж чадвал улсын төсөвт орох орлого нэмэгдэж, тэр нь боловсрол, эрүүл мэнд, нийгмийн салбарт зарцуулагдах боломж бүрдэнэ.

Орон нутгийн ашиг сонирхол илүү яригдах болов

Усны хэрэглээ, байгаль орчны хамгаалалт, орон нутгийн иргэдийн оролцоо, ажлын байр зэрэг асуудал сонсголын үеэр онцгой анхаарал татсан. Энэ нь цаашид орон нутгийн иргэдийн эрх ашгийг илүү хамгаалах бодлого хэрэгжих суурь болж байна.

Оюутолгойн нийтийн сонсгол нь шууд мөнгө тараасан, эсвэл гэрээг тэр дор нь өөрчилсөн үйл явдал биш. Харин олон жилийн турш хаалттай байсан асуудлыг ил болгож, иргэд бодит мэдээлэл дээр үндэслэн дүгнэлт хийх боломжийг олгосон чухал алхам байлаа.

Ард иргэдэд үзүүлэх хамгийн том ашиг нь ил тод байдал, хариуцлага, цаашдын өөрчлөлтийн суурь юм. Одоо хамгийн чухал нь сонсголоор ил болсон асуудлууд цаасан дээр үлдэх биш, бодит шийдвэр, бодлого, гэрээний сайжруулалтаар үргэлжлэх явдал юм.